Kâr amacı gütmeyen Dijital Nefrete Karşı Koyma Merkezine (Center for Countering Digital Hate) göre, bu faaliyetler sıradan bir insan tavrıyla doğal sağlık savunuculuğu yapan Dr. Mercola’ya sosyal medyada tüm aşı karşıtı mesajların %65’inden sorumlu olan 12 kişilik bir listenin (“Disinformation Dozen”: Yanlış Bilgi Yayan On İki Kişi) en üstünde yer alma “şöhreti” kazandırmıştı. Listede uzun zamandır aşı karşı bir aktivist olan Robert F. Kennedy ve Dr. Mercola’nın kız arkadaşı ve Health Nut News web sitesinin kurucusu olan Erin Elizabeth gibi isimler de yer alıyordu.
İnternetteki komplo teorileri üzerine çalışan Washington Üniversitesinden bir araştırmacı olan Kolina Koltai “Mercola aşı karşıtı hareketin öncüsüdür” dedi. “Hareketini büyütmek için pandemi gibi belirsizlik dönemlerinden çıkar sağlamakta ustadır.”
Fox News’daki diğer birçok kişi izleyicileri aşılarını olmaya teşvik etse de, aynı kanalda özellikle Tucker Carlson ve Laura Ingraham gibi yüksek profilli bazı medya simaları aşılar konusunda kuşkuları artırmaktadır. Bugün “Yanlış Bilgi Yayan On İki Kişi” tam da çok bulaşıcı olan Delta varyantı koronavirüs olgularında artışa yol açarken ve ABD’de aşılama yavaşlarken, ilgi odağı haline geldi. (Not: Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezine (CDCP: Center for Disease Control and Prevention) göre Covid-19’dan hastaneye yatırılan kişilerin %97’den fazlasını aşılanmamışlar oluşturuyor.)
Başkan Biden insanların aşılanmadan kaçınmasına neden oldukları için internetteki yalancıları suçladı. Biden “yanlış bilgiler konusunda bir şeyler yapmak” için sosyal medya kampanyalarını özendirse de Dr. Mercola olayı bu işin ne kadar zor olduğunu gösteriyor.
Dr. Mercola’nın ağını inceleyen araştırmacıların söylediğine göre, Dr. Mercola son on yılda doğal sağlık tedavilerini öne çıkarmak, aşı karşıtı içerikleri yaymak ve tüm bunlardan kâr elde etmek için geniş çaplı bir operasyon yürüttü. (Not: 2017’de net değerinin “100 000 doların üstünde” olduğunu iddia eden bir (gelir?) beyannamesi vermişti.)
Dr. Mercola’nın gönderileri, internette doğrudan doğruya aşıların işe yaramadığını söylemek yerine, genellikle aşıların güvenilirlikleri konusunda etkili sorular sormakta ve diğer doktorların çürüttüğü çalışmaları ele almaktadır. Facebook ve Twitter onun gönderilerinin bir kısmının uyarı etiketleriyle birlikte sitede kalmalarına izin vermekte ve küçük farklılıklar içeren çok sayıda gönderiyi kaldırmak için yeni kurallar yaratmaya uğraşmaktadırlar.
Yanlış bilgilendirmeleri ve nefret konuşmaları üzerine çalışan Dijital Nefrete Karşı Koyma Merkezinin yöneticisi Imran Ahmed “ insanlara boyun eğdirmek için ustalıkla ve acımasızca yararlandığı sosyal medya ona yeni bir hayat verdi” dedi. Merkezin “Yanlış Bilgi Yayan On İki Kişi” raporu kongre oturumlarında ve Beyaz Saray tarafından alıntılandı.
Bir e-postada Dr. Mercola “Bir numaralı yanlış bilgi yayıcısı olarak adlandırılmam bana çok tuhaf geldi” dedi. Ona göre Facebook gönderilerinin bir kısmı sadece birkaç yüz kişi tarafından beğenilmişti ve “bu kadar az sayıda paylaşımın Biden’in multimilyar dolar aşılama kampanyasına nasıl böyle bir zarar verebileceğini” anlamamıştı. Dr. Mercola kendisine karşı girişimlerin politik olduğunu ekledi ve Beyaz Saray’ı “sosyal medya şirketleriyle işbirliği yaparak yasadışı bir sansür uygulamak”la suçladı. Ancak, koronavirüsle ilgili iddialarının olgulara dayanıp dayanmadığına değinmedi. “D vitamini ve Covid-19 riski konusunda hakemli bir yayının baş yazarıyım ve tıbbi araştırmalarımı paylaşarak halkı bilgilendirme hakkına sahibim” dedi. Ancak söz konusu yayının hangisi olduğunu belirtmedi ve The Times da bu iddiasını doğrulayamadı.
Şikago’nun yerlisi olan Dr. Mercola 1985’te Schaumburg’da (Illinois, ABD) küçük bir özel muayenehanede işe başladı. 1990’larda doğal sağlık tıbbına kaydı; tedavilerini ve önerilerini paylaşmak üzere esas web sitesini, yani, Mercola.com’u açtı. Site insanlara “sağlıklarını kendi kontrollerine almalarını” öneriyordu. 2003’te yayımladığı The No-Grain Diet (Tahılsız Diyet) kitabı The New York Times’ta çok satanlar listesine girdi. Ondan sonra hemen her yıl kitap çıkardı. 2015’te Florida’ya taşındı. Dr. Mercola popülaritesi arttıkça bir çember oluşturdu: Önce somyaların zararlı radyasyonu artırdığı gibi sağlıkla ilgili kanıtlanmamış ve kimi zaman şişirilmiş iddialar öne sürüyor, sonra da alternatif tedaviler olarak önerdiği vitamin desteklerinden organik yoğurda kadar birçok ürünü internette satıyordu.
Operasyonu desteklemek için Mercola.com Health Resources (Mercola.com Sağlık Kaynakları) ve Mercola Consulting Services (Mercola Danışma Hizmetleri) gibi şirketler kurdu. Bunların Florida’da ve Filipinler’de çalışan ekipleri ve ofisleri var. Dr. Mercola bu alt yapıyı kullanarak bir web sitesi ve sosyal medya ağında neredeyse bir düzine dilde ve hızlı bir şekilde blog yazıları, mektuplar ve videolar yayınlama olanağı yakaladı. Azımsanmayacak sayıda izler kitlesi var. Dr. Mercola’nın resmî İngilizce Facebook sayfasının 1.7 milyon, İspanyolca sayfasının 1 milyon takipçisi var. The Times ayrıca onun yönettiği ya da onun işiyle yakından bağlantılı olduğu görülen başka 17 Facebook sayfası daha tespit etti. Twitter’da yaklaşık 300 000 ve Youtube’de 400 000 kadar takipçisi var.
Gizlilik sözleşmesi imzaladıkları için adlarını veremeyen iki eski çalışanı Dr. Mercola’nın bir şeyi internette viral yapmanın yollarını çok iyi bildiğini söyledi. Söylediklerine göre A/B denemeleri yapıyor, yani, internette en hızlı nelerin yayıldığını görmek için aynı içeriğin birçok versiyonunu yayımlıyor.
Dr. Mercola e-postasında “Çeviri ve medya poziyonlarında çeşitlemeler içerik yönelimli çoğu web sitesi için standarttır” dedi.
Facebook Dr. Mercola’nın gönderilerinin birçoğuna “yanlıştır” etiketi koyduğunu, ana sayfasındaki reklamları yasakladığını ve politikalarını ihlal ettiğini gördükleri sayfalarının bazılarını kaldırdığını; Twitter Dr. Mercola’nın gönderilerinden bir kısmını çıkardığını ve diğerlerini etiketlediğini; Youtube Dr. Mercola’nın videolarındaki reklamlardan para kazanabileceği bir programın parçası olmadığını söyledi.
Dr. Mercola 2012’de bronzlaşma yataklarının erdemleri üzerine yazmaya başladı. Bu yatakların kanser olma ihtimalini azalttığını savundu ve bu sırada bronzlaşma yataklarının her birini Vitality ve D-lite gibi adlarla 1200$ ila 4000 $’a sattı. Yararlandığı makalelerin çoğu itibarsız çalışmalara dayanıyordu.
Federal Ticaret Komisyonu (Federal Trade Commission) 2017’de bronzlaşma yatakları konusundaki sağlık iddialarına dayanarak Dr. Mercola’ya karşı yanlış reklam suçlamasında bulundu. Mercola anlaşmayı yeğledi ve bronzlaşma yataklarını alan tüketicilere 2.95 milyon $ geri ödedi. [Amerikan] Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) de onaylanmamış sağlık ürünleri sattığı için 2005, 2006 ve 2011’de Dr. Mercola’ya uyarı mektupları gönderdi ve ona milyonlara dolar ceza verdi.
Dr. Mercola’nın iddialarının birçoğu Bn. Elizabeth gibi diğer aşı kuşkucuları tarafından yaygınlaştırıldı. Elizabeth 2009’dan 2011’e kadar Mercola.com için çalışmıştı.
Mr. Koltai’nin dediğine göre, Bn. Elizabeth ve diğerleri açıkça aşı karşıtı iken Dr. Mercola arkadaşlarından daha az radikal tutum aldığı için daha samimi görülmektedir. “İnsanları aşı karşıtı aktivistlerin uçuk tipler oldukları fikrinden uzaklaştırmaktadır.”
Bn. Elizabeth bir e-postada “Yanlış Bilgi Yayan On İki Kişi”nin “12’sinden biri olarak hedef alındığı için şoka uğradığını” söyledi ve bunu “cadı avı” olarak adlandırdı.
Geçen yıl koronavirüs vurduğunda Dr. Mercola bu haberlerin üstüne atladı ve hastalığın kökenlerini sorgulayan yazılar gönderdi. Aralık’ta doktorların maske giymelerini inceleyen bir çalışmayı kullanarak maskelerin virüsün yayılmasını durdurmadığını savundu. Ayrıca, koronavirüsten kurtulmanın bir yolu olarak vitamin destekleri önermeye başladı. FDA 18 Şubat’ta Dr. Mercola’ya gönderdiği bir uyarı mektubunda Mercola.comda “onaylanmamış ve yanlış etiketlenmiş ürünleri”, kabul görmüş Covid-19 tedavileri olarak göstererek insanları yanılttığını söyledi.
Mayıs’ta Dr. Mercola sosyal ağlarda aşı karşıtı içeriklerin yasaklanmasından kaçmak için Facebook gönderilerini birçoğunu kaldırdı. Yakınlarda Facebook da 9 Şubat’taki makalesini sildi.
Ancak, Dr. Mercola aşıyla ilgili sorular sormaya devam etti. Cuma günkü Facebook gönderisinde Pfizer aşısının Covid-19 varyantlarına karşı ne kadar yararlı olduğunu gösteren bir başka çalışmayı kullandı. Gönderideki bir başlık, aşının sadece %19 etkili olduğunu söylüyordu, fakat çalışmadan aşının ciddi hastalığa karşı %91 etkili olduğunu söyleyen bir başka istatistiği alıntılamamıştı. “Mümkün mü? Bize %95 etkili olduğu söyleniyor” diye yazdı.
Birkaç saat içinde gönderi 220’den çok kişi tarafından paylaşıldı.
Hakan Atalay 
Tartışma
Yorumlar kapatıldı.